Batarya fiyatları 2030 yılına kadar %40 oranında düşebilir, ancak daha yapılması gereken çok iş var.
İklim bilimciler yıllardır dünyanın dört bir yanındaki hükümetleri fosil yakıtlardan yenilenebilir enerji kaynaklarına geçmeye çağırıyor. Rüzgar ve güneş enerjisi santrallerinin popülaritesi son yıllarda arttı ancak her ikisinin de temel bir sorunu var. Hava olaylarının neden olduğu güneş ışığı ve rüzgar kesintileri, özellikle büyük şehirlere enerji sağlamaya çalışırken, tüm bu enerjiyi güvenilir bir şekilde yakalamayı ve depolamayı zorlaştırabilir. Güvenilirlik sorununun çözümü bataryalar, hem de çok sayıda.
Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) kısa süre önce yayınladığı yeni bir rapor, bu batarya ordularının uluslararası uzmanlar tarafından belirlenen iddialı iklim hedeflerine ulaşılıp ulaşılamayacağını belirlemede kritik bir rol oynayacağını savundu. Lityum-iyon pil teknolojisindeki son yenilikler maliyetleri önemli ölçüde düşürdü ve bu da dünyanın dört bir yanındaki topluluklar için yenilenebilir enerji güç kaynaklarına geçişi daha uygulanabilir hale getirmeye yardımcı oluyor. Rapora göre 2030 yılına kadar batarya fiyatları %40 oranında düşebilir.
Aynı zamanda, akülü elektrikli araçlara ve yenilenebilir kaynaklardan üretilen enerjiye yönelik artan talep, artan talepleri karşılamak için akü teknolojisinin sadece birkaç yıl içinde daha da ucuzlaması gerekeceği anlamına geliyor. IEA tahminlerine göre tüm bunlar, 2030 yılına kadar enerji depolama kapasitesinde altı kat artış gerektirecek. Ucuz bataryaların daha da ucuzlaması gerekecek.
IEA İcra Direktörü Fatih Birol, “Emisyonları azaltmak ve uluslararası enerji ve iklim hedeflerine ulaşma yolunda ilerlemek, dünyanın bataryaları yeterince hızlı büyütüp büyütemeyeceğine bağlı olacak,” diye yazdı. “Piller gözlerimizin önünde oyunu değiştiriyor.”
Lityum-iyon pil maliyetleri diğer tüm enerji teknolojilerinden daha fazla düştü
Lityum-iyon bataryalar tipik olarak aletler ve diğer tüketici elektroniği aygıtlarıyla ilişkilendirilse de, artık ana kullanım alanları bu değil. IEA’ya göre 2023 yılında enerji sektörü tüm batarya talebinin %90’ını oluşturacak. Toplam lityum-iyon pil pazarı, sadece sekiz yıl önceki büyüklüğünün neredeyse on katına çıktı. Rapora göre, bu pillerle ilgili maliyetler sadece son 15 yılda %90 oranında düşmüştür. Rapor, genel olarak, bataryaların bugüne kadar herhangi bir enerji teknolojisindeki en keskin fiyat düşüşlerini gördüğünü belirtiyor. Düşen batarya fiyatları, fosil yakıtlarla karşılaştırılabilir fiyatlarda sunulan daha uygun fiyatlı elektrikli araçlara ve güneş enerjisine yol açmıştır.
Birol yaptığı açıklamada “Güneş PV (fotovoltaik) ve bataryaların kombinasyonu bugün Hindistan’daki yeni kömür santralleriyle rekabet edebilir durumda” dedi. “Ve sadece önümüzdeki birkaç yıl içinde, Çin’deki yeni kömür ve ABD’deki gaz yakıtlı elektrikten daha ucuz olacak.”
Tüm bu rakamlar kulağa ne kadar etkileyici gelse de, IEA yine de artan enerji taleplerini desteklemek için yeterli olmayabileceğini belirtiyor. Birleşmiş Milletler’in 2030 yılına kadar yenilenebilir enerji kapasitesini üç katına çıkarma hedeflerini karşılamak için IEA, küresel batarya depolamanın mevcut boyutunun altı katına çıkması gerektiğini tahmin ediyor. Bunu yapmak için batarya depolama dağıtımının her yıl ortalama en az %25 oranında artması gerekecektir. Bataryaların performansını korurken ya da geliştirirken aynı zamanda fiyatlarında da ciddi düşüşler olması gerekecek. IEA, batarya kimyası ve üretimindeki yeni inovasyonların lityum-iyon maliyetlerini bugün ile 2030 arasında küresel olarak %40 oranında düşürebileceğini tahmin etmektedir. Batarya üretim kapasitesi de şu anda sadece birkaç ülkeyle sınırlı ve IEA’ya göre bu durumun ileride değişmesi gerekecek.
Raporda, “Yeterli batarya dağıtımında yaşanacak bir eksiklik, enerji sektöründeki temiz enerji geçişlerini durdurma riskini doğuracaktır” deniyor.
Daha ucuz piller tüketiciler için ne anlama geliyor?
Elektrikli araçların ve yenilenebilir enerji kaynaklarının giderek daha fazla benimsenmesi, emisyonları azaltma çabalarında anlamlı bir rol oynuyor. ABD’de elektrikli araçların benimsenmesi önceki yıllara kıyasla biraz yavaşlamış olsa da, küresel olarak trend yükselişte. Elektrikli araçların yaygınlaşması 2023 yılında %40 oranında artarak 14 milyon elektrikli aracın yollara çıkmasına neden olmuştur. IEA, sürekli büyüyen elektrikli araç filosunun on yılın sonuna kadar her gün 8 milyon varil petrol ihtiyacını ortadan kaldırabileceğini tahmin ediyor. Pratik anlamda, bataryalarla ilgili düşük maliyetler yakın gelecekte daha ucuz elektrikli araçlar anlamına gelecektir. ABD’li sürücüler, elektrikli araca geçmelerini engelleyen başlıca faktörlerden biri olarak sürekli olarak fiyatlandırmadan bahsetmektedir. Kısmen düşen batarya fiyatlarından kaynaklanan daha uygun fiyatlı modeller, daha fazla sürücüyü geçiş yapmaya teşvik edebilir ve hatta Biden Yönetiminin 2030 yılına kadar tüm yeni araç satışlarının yüzde 50’sinin elektrikli olması hedefine bir çentik atılmasına yardımcı olabilir.
Denklemin altyapı tarafında, daha ucuz enerji depolama fiyatları, yeni enerji santralleri kurmak isteyen gelişmekte olan ülkelerin, yenilenemeyen alternatiflerle karşılaştırılabilir fiyatlarla daha fazla yenilenebilir seçenek seçebileceği anlamına geliyor. Düşen batarya fiyatları, şu anda geleneksel enerji şebekelerinin yetersiz hizmet verdiği bölgelerde yenilenebilir mikro şebekelerin kurulmasını da mümkün kılıyor.
ABD gibi yerlerde, bataryalarla desteklenen daha güvenilir bir enerji sektörü, ülkenin enerji bağımsızlığını daha da geliştirecek ve diğer ülkelerden fosil yakıt satın alma ihtiyacını azaltacaktır. Yenilenebilir enerji kaynakları 2020 yılında ABD enerji şebekesinin sadece %19’unu oluşturuyordu ancak uygun fiyatlı, daha güvenilir depolama bu dinamiği değiştirebilir. Stanford’dan araştırmacılar kısa bir süre önce ABD’nin 2050 yılına kadar %100 yenilenebilir enerji şebekesine sahip olma olasılığını gösteren bir simülasyon gerçekleştirerek bu senaryonun bazı kanıtlarını ortaya koydular.
Bataryaların kritik bir mineral sorunu var
Daha ucuz piller, en azından şu anda üretildikleri şekliyle, sihirli bir değnek değildir. Bugün küresel akü pazarı büyük ölçüde bir avuç ülkeden temin edilen kritik minerallere bağımlı. Çin tek başına lityum ve kobalt için malzeme işlemenin yarısından fazlasını gerçekleştiriyor. Bu minerallerin yeryüzünden çıkarılması tehlikeli bir iştir ve kendi başına zararlı bir kirlilik kaynağı yaratabilir. Büyük madenler ayrıca tüm toplulukların çevresini de kökten değiştirebilir.
Yeni pil türleri mineral sorununa bazı çözümler sunabilir. Yeni elektrikli araçlarda giderek daha fazla kullanılmaya başlanan lityum iyon fosfat (LFP) piller, nikel veya kobalt içermeyen farklı bir kimya yöntemine dayanmaktadır. Daha yoğun mineral içeren lityum iyon piller hala pil depolamanın büyük çoğunluğunu oluştursa da, (LFP) piller geçen yıl üretilen yeni pillerin %80’ini oluşturdu. Yığılan e-atıklarda bulunan alüminyum, bakır ve diğer kaynakların daha etkin bir şekilde geri dönüştürülmesine yönelik çabalar da potansiyel olarak daha az yoğun madencilikle gelecekteki pillerin oluşturulmasına yardımcı olabilir. E-atıklarda bulunan nadir toprak metallerinin %1’inden azı şu anda geri dönüştürülmektedir.
*Bu yazı Battery prices are plummeting. That’s good news for the planet başlıklı yazıdan çevrilmiştir.
