Nörobiyologlar iMRSIV’in farelere 2D projeksiyonlardan daha ‘sürükleyici’ bir deneyim sunduğunu söylüyor.
Farelerin simüle edilmiş çevrelerinin iki boyutlu ekran projeksiyonlarına dikkat etmelerini sağlamak, çevrelerindeki harici laboratuvar ortamlarını fark etme eğilimleri nedeniyle zor olabilir. Farelerin eldeki deneye odaklanmasını sağlamak amacıyla bir grup araştırmacı, fare boyutlarında kendi sanal gerçeklik başlıklarını geliştirdi.
iMRSIV VR başlığı takan fare görüntüsü
Bu çizim, üst görüş alanına yansıtılan bir “baş üstü tehdidi” ile VR kurulumunu göstermektedir. Kredi: Dom Pinke/Northwestern Üniversitesi
Neuron dergisinde Cuma günü yayınlanan yeni bir çalışmada detaylandırıldığı üzere, Northwestern Üniversitesi’ndeki mühendislerden oluşan bir ekip kısa süre önce fare denekleri için bir VR cihazı tasarladı. Ekip, potansiyel olarak daha gerçekçi, sürükleyici ve doğal bir ortam yansıtarak, araştırmacıların kemirgenlerin sinirsel faaliyetlerini daha karmaşık bir şekilde analiz edebileceklerine ve inceleyebileceklerine inanıyor.
Makalenin kıdemli yazarı ve Northwestern Nörobiyoloji Okulu’nda doçent olan Daniel Domeck’e göre, araştırmacılar son 15 yıldır dış ortamları ve diğer deney ortamlarını taklit etmek için aynı “VR dizilerini” kullandılar. Ancak fareler için bu gelişmiş laboratuvar simülasyon sistemleri bile görünüşte sadece hayvanları bilgisayar veya projeksiyon ekranlarıyla çevrelemek anlamına geliyor. Bu ortamlarda fareler genellikle dış laboratuvar alanının yanı sıra düz ekranların iki boyutlu görüntülerini de fark edecektir.
Northwestern’in 8 Aralık tarihli duyurusunda Dombeck, 2D dizilerin işi yapabilmesine rağmen “hayvanların gerçek bir ortamda oldukları kadar kendilerini kaptıramadıklarını” açıkladı. Dombeck sözlerine şöyle devam etti: “Farelerin dikkatlerini ekranlara vermelerini ve etraflarındaki laboratuvarı görmezden gelmelerini sağlamak için çok fazla eğitim gerekiyor.”
Dombeck bunu oturma koltuğunuzda otururken bir TV programı izlemeye benzetiyor. Ancak Meta Quest gibi VR Gözlükleri tüm görsel alanınızı kaplarken, her bir göz için ayrı projeksiyonlar derinlik hissi yaratıyor.
“Fareler için bu eksikti,” diye açıklıyor Dombeck. Girin: Minyatür Kemirgen Stereo Aydınlatmalı VR, diğer adıyla iMRSIV. Son donanım minyatürleştirme gelişmelerinden yararlanan Dombeck ve işbirlikçileri, ısmarlama lensleri bir fare için özel olarak tasarlanmış küçük OLED ekranlarla birleştirdi. Her bir lens 180 derecelik bir görüş alanı sunuyor ve bir araya geldiklerinde gerçek dünyadaki görsel parazitleri engelliyor.
Belki de tahmin edilebileceği gibi, farelere gözlük takmak söylemekten daha kolaydır, bu yüzden Dombeck’in ekibi bundan tamamen kaçındı. Bunun yerine, iMRSIV’i farenin yüzünün tam önünde doğru konumda asmak için bir kayış tasarladılar. Fare daha sonra, iMRSIV sabit kalırken VR çevrelerindeki hareketi simüle etmek için bir koşu bandında koşuyor. iMRSIV gözlüğü takan farelerin beyin haritalama taramalarının analizi, yeni simülasyon alternatifi için şimdiden umut vaat ediyor. Farelerin beyinleri doğal bir ortamda olduğu gibi harekete geçmekle kalmadı, aynı zamanda standart 2D ekran kurulumlarına kıyasla VR çevreleriyle daha hızlı bir şekilde etkileşime girdi.
Dombeck farelerin VR deneyimi hakkında “Nereye koşacaklarını biliyorlardı ve ödüller için doğru yerlere bakıyorlardı” dedi. “Aslında çok fazla eğitime ihtiyaçları olmayabileceğini düşünüyoruz çünkü çevreyle daha doğal bir şekilde etkileşim kurabiliyorlar.”
iMRSIV’ün tasarım ve daldırma yetenekleri, araştırmacıların ilk kez VR’yi baş üstü bir tehdidi simüle etmek için kullanabildikleri anlamına geliyor. Bu durumda, koyu renkli bir disk şekli farelerin “üzerinde” genişleyerek onları daha hızlı koşmaya ya da oldukları yerde donup kalmaya itti – her ikisi de bu tür durumlarda farelerin verdiği yaygın tepkilerdi. Ekip daha sonra test hayvanlarının sinirsel örüntülerini ayrıntılı olarak yakalayabildi.
Birçok benzerlikleri göz önüne alındığında, kemirgen beyinleri genellikle insan nörobiyolojisi araştırmaları için yedek olarak kullanılır. Dombeck’in ekibi, iMRSIV’in sanal gerçekliğe maruz kalmanın kullanıcıların beyinleri üzerindeki etkilerinin yanı sıra teknolojiye uyum sağlama yetenekleri konusunda daha fazla araştırma yapılmasına olanak sağlayabileceğine inanıyor. Farelere gelince, endişelenmeyin; onlar da en azından sanal olarak besin zincirinin tepesinde yerlerini alacaklar.
Dombeck’in laboratuvarında doktora sonrası araştırmacı ve çalışmanın ilk yazarlarından biri olan John Issa, Cuma günkü duyuruda “Gelecekte farenin av değil avcı olduğu durumlara bakmak istiyoruz” dedi. “Örneğin bir sineği kovalarken beyin aktivitesini izleyebiliriz. Bu aktivite çok fazla derinlik algısı ve mesafeleri tahmin etmeyi içerir. Bunlar yakalamaya başlayabileceğimiz şeyler.”
*Bu yazı Even lab mice are getting VR headsets now başlıklı yazıdan çevrilmiştir.
