İklim değişikliğine neden olan karbon emisyonları bu yıl rekor seviyeye ulaşma yolunda ilerlerken, bunları atmosferden uzaklaştırma çabaları hala çok küçük.
Fosil yakıtlardan kaynaklanan karbondioksit emisyonları 2023 yılı sonuna kadar rekor seviyeye ulaşma yolunda ilerliyor. Ve yeni bir rapor, sera gazlarını atmosferden çeken teknolojilerin kıyaslandığında ne kadar önemsiz olduğunu gösteriyor.
Bugün açıklanan bu yılın Küresel Karbon Bütçesi Raporuna göre, dünya genelinde bu emisyonların 2023 yılında 36.8 milyar metrik tona ulaşacağı ve 2022 seviyelerine göre %1.1 artış göstereceği öngörülüyor. Delegeler bu yılki BM iklim zirvesi için Dubai’de bir araya gelirken, emisyonlarda rekor kırılan bir yıl, hızlı bir şekilde dramatik değişiklikler yapılması gerektiğinin altını çiziyor.
“Bazı ülkelerde emisyonların azaltılması konusunda büyük ilerleme kaydedildi; ancak bu yeterince iyi değil. Rotamızdan büyük ölçüde sapmış durumdayız” diyen Exeter Üniversitesi öğretim görevlisi ve raporun yazarlarından Mike O’Sullivan, e-posta yoluyla yaptığı açıklamada şunları söyledi
Avrupa’nın emisyonları geçen yıla göre yaklaşık %7 düşerken, ABD’de %3’lük bir azalma görüldü. Ancak genel olarak kömür, petrol ve doğal gaz emisyonları artmaya devam ediyor ve Hindistan ve Çin gibi ülkelerde emisyon artışı görülmeye devam ediyor. Bu iki ülke birlikte şu anda küresel fosil yakıt emisyonlarının yaklaşık %40’ını oluşturuyor, ancak ABD dahil Batılı ülkeler hala en büyük tarihsel yayıcılar.
Manoa’daki Hawaii Üniversitesi’nde iklim bilimci ve bir karbon yönetim şirketi olan Carbon Direct’te bilim danışmanı olan David Ho e-posta yoluyla “Görmek istediğimiz şey fosil yakıt emisyonlarının hızla azalmasıdır” dedi.
Ancak yeni rapora göre, bazen emisyon sorunlarına çare olarak lanse edilen bir teknolojinin ciddi sınırlamaları var: karbondioksit giderimi. Karbon giderme teknolojileri sera gazlarını atmosferden emerek gezegenin daha fazla ısınmasını önlüyor. BM iklim değişikliği paneli, karbon giderimini, ısınmayı sanayi öncesi seviyelerin 1,5 °C (2,7 °F) altında tutmaya yönelik uluslararası iklim hedeflerine ulaşma planlarının önemli bir bileşeni olarak nitelendirdi.
Sorun şu ki, günümüzde çok az karbondioksit giderimi yapılıyor. Doğrudan hava yakalama ve diğer teknolojik yaklaşımlar 2023 yılında sadece yaklaşık 10.000 metrik ton karbondioksit topladı ve depoladı.
Bu da toplamda fosil yakıtlardan kaynaklanan emisyonların bu yılki karbon giderme seviyelerinden milyonlarca kat daha fazla olduğu anlamına geliyor. O’Sullivan, bu oranın karbon giderme teknolojilerinin emisyonları dengelemesinin “mümkün olmadığını” gösterdiğini söylüyor: “Bu sorundan çıkış yolumuzu dengeleyemeyiz.”
Raporda doğa temelli yaklaşımlarla ilgili kötü haberler de vardı. Yeniden ormanlaştırma ve ağaçlandırma (diğer bir deyişle ağaç dikme) gibi yöntemlerle karbonu atmosferden çekme çabaları, teknolojik muadillerine göre daha fazla emisyonun atmosferden uzaklaştırılmasını sağlamıştır. Ancak, bu çabalar bile mevcut ormansızlaşma ve diğer arazi kullanım değişiklikleri oranları tarafından iptal edilmektedir.
O’Sullivan, “Bu krizi çözmenin tek yolu fosil yakıt endüstrisinde büyük değişiklikler yapmaktır” diyor. Karbon giderimi gibi teknolojiler ancak emisyonlar da büyük ölçüde azaltılırsa önem kazanır.”
Bu yılın başlarında yayınlanan bir BM iklim raporunun da ortaya koyduğu gibi, yakın vadede emisyonlar konusunda daha fazla ilerleme kaydetmeye başlamak için birçok araç mevcut: rüzgar ve güneş gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılması, ormansızlaşmanın önlenmesi ve metan sızıntılarının kesilmesi ve enerji verimliliğinin artırılması, 2030 yılına kadar emisyonları yarı yarıya azaltabilecek düşük maliyetli çözümler arasında yer alıyor.
Nihayetinde karbon giderimi de çözümün bir parçası olabilir, ancak Ho’ya göre daha yapılacak çok iş var. Şimdi karbon giderme teknolojilerini incelemek ve geliştirmek, farklı yaklaşımların risklerini ve faydalarını anlamak ve ekolojik ve çevresel adalete ilişkin sorunlardan kaçınırken hangilerinin ölçeklendirilebileceğini belirlemek için iyi bir zaman olduğunu ekliyor.
Bunların hiçbiri, bu on yıl içinde emisyonların azaltılması konusunda ihtiyaç duyulan ilerlemeyi sağlayacak kadar hızlı gerçekleşmeyecek gibi görünüyor. Küresel Karbon Bütçesi raporunda araştırmacılar, iklim sınırlarını aşmaya ne kadar yakın olduğumuzu tahmin ediyor. Araştırmacılar, 1,5 °C (2,7 °F) ısınmayı aşmadan önce salınacak yaklaşık 275 milyar metrik ton karbondioksit kaldığını tahmin ediyor. Bu hızla giderse, dünya bu bütçeyi yaklaşık yedi yıl içinde, on yılın sonunda tüketme yolunda ilerliyor.
O’Sullivan, “Elimizde yetki var ve hiçbir şey kaçınılmaz değildir” diyor. “Dünya değişecek ve değişiyor – sadece hızlanmamız gerekiyor.”
*Bu yazı Fossil-fuel emissions are over a million times greater than carbon removal efforts başlıklı yazıdan çevrilmiştir.
