6 Ağustos 1991’de, alt.hypertext adlı az bilinen bir haber grubunda – internet forumunun ilk zamanlardaki ilkel bir versiyonu – yakında ünlü olacak bir bilgisayar bilimcisi teknoloji dünyasını – ve bildiğimiz şekliyle dünyayı – değiştirecek bir şey yayınladı. Bu, haber grubu ineklerinden birinin “birden fazla heterojen bilgi kaynağından bilgi alınmasını sağlayan hipermetin bağlantıları” şeklinde bir geliştirme çabası olup olmadığını soran sorusuna verilen bir yanıttı. Başka bir deyişle, ilk İnternet’e katılmak ve gezinmek daha kolay hale gelebilir miydi?
CERN’de (Avrupa Nükleer Araştırma Örgütü) çalışan İngiliz bilgisayar bilimcisi Tim Berners-Lee, yeni girişimini dünyaya duyurmak için bu forumu kullandı ve şöyle yazdı: “WorldWideWeb (WWW) projesi, herhangi bir yerdeki herhangi bir bilgiye bağlantı yapılmasına olanak sağlamayı amaçlamaktadır. Adres formatı bir erişim yöntemi (=isim alanı) ve çoğu isim alanı için bir ana bilgisayar adı ve bir çeşit yol içerir.” Berners-Lee’nin bu yeni fikrinden önce internette gezinmek için Telnet ya da FTP gibi özel protokolleri bilmek ve popsci.com gibi dostane isimler yerine kolayca keşfedilemeyen gizemli bilgisayar isimleri olan diğer sunuculara bağlanmak gerekiyordu. Çevrimiçi tartışmalar Usenet ya da CompuServe gibi hizmetler tarafından sağlanan mesaj tabanlı ilan tahtası sistemlerine katılmayı içeriyordu. Berners-Lee gönderisinde, daha fazla bilginin bulunabileceği ilk URL’lerden ya da Tekdüzen Kaynak Konum Belirleyicilerinden birini bile haber grubu gönderisine dahil etti: http://info.cern.ch/hypertext/WWW/TheProject.html (bağlantı hala çalışıyor).
Böylece World Wide Web ilk çıkışını yapmış oldu. Daha sonra, Ekim 1998 tarihli bir Popular Science teknoloji güncellemesi Web’in yıldönümünü kabul ederek “İnternet kullanımı aslında Net’in bir bölümünün – World Wide Web’in – artan popülaritesiyle ilgilidir” dedi. Makalede, “tüm Web kullanıcılarının yüzde 77’sinin 18 ila 49 yaşları arasında olduğu” ve 1998’in ilk çeyreğinde ABD’de 10 milyon kişinin online alışveriş yaptığı gibi erken dönem web kullanıcı istatistiklerine yer verildi. Yahoo gibi “portallar” vurgulanarak “kişiselleştirilmiş haberler” gibi hizmetler tanıtılıyordu. 1998’de 2,6 milyondan fazla web sitesinin mevcut olmasıyla Web artık gelmişti. Yedi yıl önce, Web hala sadece bir bilgisayar bilimcisinin fikriydi.
Berners-Lee bu fikrini ilk olarak CERN’deki amiri Mike Sendall’a, kehanet niteliğindeki bu yazıdan iki yıldan fazla bir süre önce, Mart 1989’da önermişti. Ancak Sendall’ın yanıtı ılımlı olmuştu. World Wide Web Foundation’a göre, CERN projeye hiçbir zaman fon sağlamadı, ancak Eylül 1990’da Sendall Berners-Lee’ye bağımsız olarak çalışması için zaman tanıdı.
6 Ağustos tarihli gönderide Berners-Lee, WorldWideWeb projesinin ilerleyişi hakkında bilgi paylaştı ve HTML, HTTP ve sunucularda depolanan belgelere erişebilen ve bunları görüntüleyebilen web tarayıcıları gibi web’in arkasındaki temel kavramları açıklayarak işbirliğine davet etti. Her ne kadar 6 Ağustos tarihli gönderi World Wide Web’i duyurduğu için kutlansa da Berners-Lee’nin Açık Kaynak ilkelerini de dile getirdiğini belirtmek gerekir. Kodunu ücretsiz olarak sundu, başkalarını “hacklemeye” teşvik etti ve tüm belgelerini ve verilerini kullanıma açtı. “İşbirlikçiler hoş geldiniz!” diye yazdı.
1993 yılında, Mosaic web tarayıcısının (Marc Andreessen tarafından yazıldı) piyasaya sürülmesi, internet erişimini demokratikleştirdi, interneti daha erişilebilir hale getiren bir grafik kullanıcı arayüzü sundu ve metin tabanlı istemleri işaretle ve tıkla sayfalarına dönüştürdü. Daha sonra Netscape Navigator’ın (yine Andreessen) piyasaya sürülmesi katılımı daha da hızlandırdı. Popular Science’ın da belirttiği gibi, 1990’ların sonunda internet -Web aracılığıyla- ticareti, medyayı ve kişisel iletişimi etkilemeye başlamıştı. Facebook, Instagram ve TikTok gibi günümüzün gösterişli sosyal medya sansasyonlarının köklerinin 6 Ağustos 1991’de kaba bir monospace yazı tipiyle yazılmış mütevazı bir haber grubu gönderisine kadar uzandığı söylenebilir.
*Bu yazı On August 6, 1991, Tim Berners-Lee introduced the World Wide Web başlıklı yazıdan çevrilmiştir.
