Süper bilgisayarlar, bir uydunun yüzen plastik dağlarını izleme yeteneğini ortaya çıkarmasına yardımcı oldu.
Gezegenimizin okyanuslarını kirleten plastiğin büyük bir kısmı yüzeyde değil, dalgaların altında yüzüyor. Bu durum, uydular gibi teknolojileri kullanarak sorunlu çöpleri takip etmeyi ve izlemeyi araştırmacılar için zorlaştırıyor. Ancak süper bilgisayar destekli arama algoritmalarından oluşan yeni bir sistem, bu görev için uydulardan yararlanmaya yardımcı olabilir. Ek araştırma ve ince ayarlarla bu tasarım, küresel sorunla mücadelede değerli bir araç olma potansiyeline sahip.
Nature Communications’da 14 Haziran’da yayınlanan bir çalışmada ayrıntılı olarak açıklandığı üzere, bir proje, Avrupa Uzay Ajansı’nın Copernicus Sentinel-2 uydusu tarafından altı yıl boyunca toplanan Akdeniz’in 300.000 multispektral ve kızılötesi görüntüsü üzerinde bir makine öğrenme programını eğitti. Ekip daha sonra bu veri tabanını, deniz akıntıları ve rüzgâr tarafından oluşturulan çöp ve plastikten oluşan yüzen filamentler olarak bilinen rüzgâr yığınlarını tanımlamak için kullandı. Çoğunlukla kısa ömürlü yapılar olsalar da, deniz yığınları (yüzey tabakaları veya çizgiler olarak da bilinir) okyanusa dağılmadan önce kilometrelerce uzanabilir. Proje, Deniz Bilimleri Enstitüsü (ICM-CSIC), Bilimsel Araştırma Yüksek Konseyi (CSIC) ve İspanya’nın Cádiz Üniversitesi tarafından ortaklaşa yürütülen bir çalışmadır.
ICM-CSIC araştırmacısı ve proje eş direktörü Manuel Arias, “Şimdiye kadar, okyanus yüzeyinde birkaç metre çapında çöp yığınları aramak samanlıkta iğne aramaya benziyordu, çünkü izlerin oluşması için büyük miktarda çöpün varlığı ve dağılmasını önlemek için çok az rüzgar gerekiyor” dedi.
Rüzgar yığınları toplam deniz çöpünün yalnızca çok küçük bir bölümünü oluştursa da, araştırmacılar çöplerin kirliliğin yoğun olduğu noktalar için bir gösterge görevi görebileceği teorisini ortaya attılar. Ekip, Temmuz 2015 ile Eylül 2021 arasında, belgelenen çöp yapılarında üstel bir artışla toplam 14.374 yığın tespit etti ve izledi. Uydu görüntüleriyle tespit edilen çöp yığınlarının birçoğu daha sonra bölgedeki gemiler tarafından kontrol edildi. Kirliliğin toplamda 94,5 kilometrekarelik (yaklaşık 36,5 mil kare), yani yaklaşık 7.500 futbol sahasına eşit bir alanı kapladığı tahmin edilmektedir. Filamentlerin çoğu 1 km (0.62 mil) uzunluğunda ölçülürken, belgelenen 27 rüzgar yığını 10-23 km (6.2-14.29 mil) uzamayı başardı.
Deniz kirliliği örüntülerinin daha ayrıntılı analizi, ekibin okyanus çöplerinin nerede ve ne zaman biriktiği konusunda yakındaki nüfus yoğunluğu, coğrafya ve yağış gibi bir dizi etkiyi çıkarmasına olanak sağladı. Örneğin, sık sık sağanak yağış alan bir bölge çöpleri daha sık suya akıtırken, kıyıdaki çöl alanları çok daha az katkıda bulunabilir. Bu sıcak noktalar aynı zamanda kıyıdan 15 km (9,32 mil) uzaklıkta yer almakta ve takip eden haftalar ya da aylar içinde sıklıkla kıyıya geri dönmektedir.
Araştırmacılar yeni sistemin temizlik projelerinin okyanus plastik kirliliğinin yoğunlaştığı alanları tespit etmesine ve hatta bu kirliliğin nereye ve ne zaman dağılabileceğini tahmin etmesine yardımcı olabileceğine inanıyor. Ayrıca programın gemi kargo kayıpları, petrol sızıntıları ve arama-kurtarma durumları gibi diğer sorunları da takip edecek şekilde genişletilebileceğine inanıyorlar.
Ekip, çalışmalarında “Deniz çöpleri, uygarlığımızın atık yönetimi konusundaki başarısızlıklarını yansıtıyor” diye yazıyor. “… [S]atellite tabanlı gözlemler geniş ölçekli izleme için en iyi umutlardan biridir.”
*Bu yazı Ocean trash can now be tracked from space başlıklı yazıdan çevrilmiştir.
