GERÇEK: Bu kuşlar insanların bal avlamasına yardımcı olur, ancak düşündüğünüz kadar tatlı değildir
Rachel Feltman tarafından
Büyük bal kılavuzu, insanları o kadar etkileyen bir davranışta bulunan bir Sahra altı kuşudur ki, bu şekilde davranan tek tür olmalarına rağmen, tüm cinsine ve tüm familyasına onun adı verilmiştir.
Bu kuşlar kelimenin tam anlamıyla insanları bal kaynaklarına yönlendiriyor. İnsanlar kuşları yardıma çağırır, kuşlar bu isteği tanır ve yolu göstermeye başlar ve insanlar da onları büyük bir bal peteğine kadar takip eder. Avcı-toplayıcıların bal rehberi yardımı ile kovan bulma olasılığı, bu yardımı almayanlara göre neredeyse altı kat daha fazladır.
Söz konusu insanlar Kuzey Tanzanya’nın Hadzaları. Adlarını bilmeseniz bile, neredeyse kesinlikle duymuş ya da haklarında bir araştırma okumuşsunuzdur. Örneğin, modern bir diyetle geleneksel bir avcı-toplayıcı diyetinin mikrobiyomumuzu nasıl değiştirdiği hakkında bir makale okuduysanız, bu neredeyse kesinlikle Hadzalar üzerine yapılan bir araştırmaya dayanıyordu.
Hadza diyetleri üzerine yapılan araştırmalardan bahsetmişken: Bilim insanları balın kalori alımlarının şaşırtıcı derecede büyük bir yüzdesini oluşturduğunu bulmuşlardır. Tükettikleri kalorinin yaklaşık %20’sini oluşturabiliyor.
İşte bu noktada bal rehberi kuşu büyük bir yardımla devreye giriyor. Bazı araştırmacılar Hadza’nın toplam diyetinin %10’unun bu kuşların yardımıyla toplandığını tahmin ediyor.
İnanılmaz, değil mi? Ancak konuyla ilgili pek çok popüler medya işi biraz fazla Disney Prensesi yönüne çekiyor.
Bazı belgeseller de dahil olmak üzere bu sürecin pek çok tasviri, bunun kuşlar ve insanlar arasında karşılıklı fayda sağlayan bir ortaklık olduğunu öne sürüyor. İnsanlar yardım ister, kuşlar yardım eder ve insanlar da hizmetleri karşılığında hayvanlara balmumu dolu petek parçaları ve yemeleri için kurtçuklar verir.
Ancak Atlas Obscura’da Cara Giaimo tarafından kaleme alınan bu yazıda açıklandığı gibi, bu tam olarak doğru değil ve bu ilişkinin daha güneşli tasviri Hadzalar için sorun yaratabilir. Yanlış bilginin ardındaki (hala çok harika) gerçek hakkında daha fazla bilgi için makaleye ve bu haftanın bölümüne göz atın.
GERÇEK: Bir berber büyük bir isyan başlatmaya çok yaklaşmış olabilir – ta ki İç Savaş araya girene kadar
Joel Cook tarafından
Bu Hafta Öğrendiğim En Tuhaf Şey’in bu haftaki bölümünde, kendi programım olan Rogue History’den en sevdiğim hikayelerden birini paylaşıyorum. Moses Dickson adında gezgin bir berberin hikayesi. Bu her işi yapabilen adam (cidden, bir noktada kaliteli bir restoran açmıştı) büyük bir ayaklanmanın temelini atmış olabilir. Dickson, kendilerini ezenlere karşı ayaklanmaya hazırlanan köleleştirilmiş insanlardan ve özgür müttefiklerden oluşan geniş bir ağ kurduğunu iddia ediyordu. Bunun gerçekleşmemesinin tek nedeninin İç Savaş’ın patlak vermesi olduğunu ve bunun yerine ayaklanma işini gerçek ordulara bırakmayı düşündüğünü söyledi.
Bu rastgele bir berber için uygun bir iddia gibi görünebilir, ancak Dickson’ın gerçekten de büyük bir ayaklanmanın fitilini ateşlemek üzere olduğuna dair bazı kanıtlar var. Bu haftaki bölümde daha fazlasını öğrenin. Ayrıca bu gerçeğe ilham veren Rogue History bölümüne de göz atabilirsiniz.
GERÇEK: Fareler de selfie çekmeyi sever
Sara Kiley Watson tarafından
Bir selfie’nin sevilmeyecek nesi var? Her gün milyonlarca selfie çekiliyor, ancak kendimizin bu kadar çok fotoğrafını çekmemizin nedenleri hala tartışılıyor. Bazıları bunun gösteriş için olduğunu tahmin ediyor, ancak araştırmalar hızlı bir selfie çekmenin günlük olayların veya büyük anların daha derin anlamlarını hatırlamamıza yardımcı olabileceğini de gösteriyor.
Paris merkezli profesyonel bir fotoğrafçı ve yüksek lisans öğrencisinin yeni bir projesi, arsız bir otoportreyi seven tek hayvanın insanlar olmayabileceğini gösteriyor.
Skinner kutusundan esinlenen bir deney, farelerin selfie çeken bir düğmeye basmaktan keyif aldıklarını gösterdi. Ayrıca, bunu yapmak için bir ödülle cezbedilmemiş olsalar bile, ortaya çıkan görüntüleri izlemekten de keyif aldılar. Elbette, sıçan özçekimlerinin psikolojik önemi hala bir gizem ve ortak otoportre (ve/veya düğmeye basma) sevgimizi gerçekten anlamak için çok daha fazla araştırma yapmamız gerekecek. Ancak bu arada, bu meraklı küçük yaratıklar tarafından üretilen fotoğraflar hala olabildiğince sevimli. Onları burada görebilirsiniz.
*Bu yazı These birds help humans hunt for honey—but it’s not as sweet as you might think başlıklı yazıdan çevrilmiştir.
